Lynn Coorevits is in het dagdagelijkse leven Digital Health Innovation and Transformation Manager bij imec, maar ze is ook bekend als lid van Team Scheire. We hadden het in deze aflevering over de toekomst van geneeskunde in België en Europa en hoe psychologie een katalysator voor technologie kan zijn.

Gezondheid bij imec

Lynn houdt zich bezig met digitale innovaties in het gezondheidsdomein. Digitale innovaties brengen vaak transformaties mee: binnen de markt, in bedrijven... en daar zorgt zij voor in haar job. Ook het innovatiemanagement-aspect dekt veel ladingen. Je moet in staat zijn om met verschillende stakeholders samenwerken. Zo moet Lynn enerzijds kijken wat de noden zijn, hoe ze het beste kunnen inspelen op dagelijkse gewoontes, hoe ze oplossingen het best kunnen integreren in een normaal leven. Anderzijds moet ze ook kijken hoe ze dat zo goed mogelijk kunnen ontwikkelen, en die vertaalslag maken naar ontwikkelaars zodat zij aan de slag kunnen gaan.

Digital health innovation

imec is met veel zaken bezig als het gaat om digital health. Binnen imec zijn ze onder andere bezig met innovaties op het vlak van chipontwikkeling, AI algoritmes, bijvoorbeeld. Binnen hun specifiek departement zijn ze echter bezig met public health, de gezondheid van de populatie. Gezondheid dekt ook weer veel ladingen, volgens Lynn. "Je kan niet gezond of ongezond zijn. Daar zitten verschillende gradaties in. Niet alleen fysieke gezondheid; het is de combinatie van het sociale, mentale, en fysieke."

Als je naar gezondheid in het algemeen kijkt, dus zowel sociaal, fysiek, als mentaal, dan merk je ook meteen dat dat niet alleen iets biologisch of genetisch is. "Ook andere factoren hebben daar een impact op: je eigen gedrag, bijvoorbeeld roken of ongezonde voeding consumeren, speelt daar ook een rol in. Maar ook wonen waar veel pollutie is, of dichtbij sportcomplexen, of net in de natuur, dat zorgt ervoor of je een gezond levenstraject doorloopt of niet."

Volgens Lynn dragen die factoren bij aan het feit dat mensen zelf keuzes kunnen maken om al dan niet gezond te zijn, maar daar heb je wel goede inzichten voor nodig. Bij haar departement proberen ze al die databronnen samen te brengen aan de hand van technologie. Zo kunnen ze inzichten verwerven en kijken wat er nu voor zorgt dat iemand een gezond traject kan doorlopen. Daarnaast bekijken ze ook hoe ze iemand kunnen duwen in de richting van zo'n gezond traject.

Die inzichten willen ze uiteindelijk terugkoppelen naar de markt en naar het beleid. Zo kan het beleid extra campagnes opzetten en ervoor proberen te zorgen dat de burgers gezond(er) zijn. Toch blijkt het samenbrengen van al die data een grote uitdaging te zijn, want die data zit overal. "En wie is er nu eigenaar van die data? Daar zou bijvoorbeeld Solid technologie (een persoonlijke datakluis) een oplossing voor kunnen zijn. Dan kan de burger zelf data gaan vergaren en delen."

Federated analytics

Door federated analytics kan er privacygevoelige data uitgewisseld worden via health data spaces. Daar kan je verschillende actoren samenbrengen om op een gefedereerde manier data uit te wisselen. Er zijn veel initiatieven die opkomen om inzichten te vergaren in die gezondheidspaden. Digital health kan gaan van een app op je smartphone tot AI algoritmes die draaien, tot wearables die gedragen worden.

Psychologie bij imec

Als je denkt aan imec, denk je aan hypertechneuten. Hoe komt een psycholoog terecht in die omgeving? "De psycholoog is bezig met de menselijke kant van de zaken en kijkt naar de noden van de burgers. Hoe staat de burger ten opzichte van het capteren van bepaalde data? Wil die überhaupt inzichten krijgen in die data en de eigen gezondheid? Dat zijn vraagstukken die opgelost moeten worden om dat te kunnen realiseren."

Ook als je kijkt naar user experience in het algemeen, dan zie je dat er veel psychologische technieken worden toegepast. "Er zijn bijvoorbeeld studies die kijken naar kleurgebruik. Welke kleuren zorgen ervoor dat iemand rustiger wordt? Ook de manier waarop je hersenen werken, hoe mensen omgaan met zaken of ze interpreteren; die informatie kan helpen om tot een juiste oplossing te komen."

Lynn heeft ook een achtergrond in marketing analysis. Dat helpt haar om de combinatie van de twee domeinen te maken en zo een vertaalslag te brengen. Lynn brengt als het ware het menselijk en technologisch luik samen om zo tot een oplossing te komen.

Softwareteam van de toekomst

Bij Raccoons merkten we ook dat een softwareteam moet bestaan uit meer dan zuivere techneuten. Eerst waren dat UI experten zodat onze oplossingen er goed uitzagen, toen ook UX experten zodat we ook bruikbare oplossingen maakten. Deevid vraagt zich af wat Lynn daarvan vindt: hoe ziet het softwareteam van de toekomst eruit? Zijn er nog schakels die er ontbreken?

"Ik zie dat de meeste UX-opleidingen redelijk veel psychologie opnemen in hun lessenpakket. Dat kan een impact hebben op hoe je bepaalde dingen evalueert. Ik ga niet zeggen dat psychologie dé opleiding is om ergens technologie op de kaart te brengen, maar ik denk wel dat het een belangrijk onderdeel ervan is. Het belangrijkste voor mij is die multidisciplinariteit: de verschillende profielen die samenkomen zorgen ervoor dat wat je ook bouwt, of het nu een gezondheidsapp of een ander product is, dat mensen het met plezier blijven gebruiken."

Volgens Lynn zijn er ook business model experten nodig, zeker op het vlak van digitale gezondheid. Daar is het kostenplaatje een groot probleem. Wie gaat zo'n oplossing betalen? De overheid? De burger? De zorgverstrekker? Dat zijn ook aspecten die in rekening gebracht moeten worden.

Up-to-date met technologie

"Het voordeel van imec is dat je collega's je op de hoogte brengen van het nieuwste van het nieuwste," volgens Lynn. Ze ziet nieuwe technologieën op de radar verschijnen en moet zelf niet graven naar de nieuwste ontwikkelingen. Meestal heeft ze ook het geluk dat ze collega's heeft die het technische op een educationele manier simpel kunnen uitleggen, maar ze zoekt ook zelf uit hoe technologie een impact kan hebben op hun departement en hoe ze dat kunnen integreren in nieuwe prototypes.

Team Scheire

Lynn is ook wel bekend van Team Scheire. Ze is daar terechtgekomen omdat ze een ander soort profiel nodig hadden - zo was ze de vreemde eend in de bijt tijdens het eerste seizoen. Ze noemt zichzelf de "minst makerige onder de makers", omdat ze het probleem benaderde vanuit een innovatiemanagement-insteek, terwijl de anderen het vanuit een technologie-insteek benaderden.

Zo benaderde ze het probleem "Hoe zorg ik voor een stressvrije operatiekamer?". Lynn vertelt dat tijdens de eerste brainstorm veel ideeën naar boven kwamen die te maken hadden met spelletjes of augmented reality (AR). Er waren veel technologische ideeën, maar Lynn wilde eerst het pad doorlopen dat een kind doorloopt. "Ik wilde weten wat de artsen doen, wat er past binnen dat proces, wat de barrières zijn en wat echt een meerwaarde kan brengen. Daarom deden we een gebruikersonderzoek met de kinderen zelf. We maakten een moodboard waarin ze zelf de operatieruimte vorm konden geven. Zo weet je wat een kind wil." Dat deden ze daarna ook met de ouders, en uiteindelijk bleken die eerste ideeën dus toch niet zo'n goede ideeën.

Projectaanpak

Het werk bij Team Scheire heeft veel parallellen met het werk bij imec. Lynn's projecten kaderen meestal binnen gezondheidspaden. Zo'n projecten zien er meestal zo uit:

• Welke oplossingen bestaan al en waarom werken ze niet?
• Waarom zijn de noden daar?
• Mapping (voor wie doen we dit?)
• Desk research ('het betere Google-werk')
• Missen we iets of hebben we alles gecapteerd?

Vanaf dan kan het werk starten. "In elke agile of lean manier van werken ga je checken of de key assumptions die je hebt ook effectief kloppen. Zo pakken wij het ook steeds aan. Wat zijn de grootste vraagtekens? We doorlopen een iteratief proces, gaan van een high naar een low fidelity prototype, en checken elke keer opnieuw met de stakeholders wat zij willen."

Beleid

Lynn is op dit moment ook betrokken bij Vitalink, wat zorgt voor gegevensdeling tussen zorgverstrekkers onderling. Het is een manier om informatie uit te wisselen tussen dokters, verplegers, en apothekers. imec is hier betrokken door het Vlaams Agentschap Zorg en Gezondheid betrokken als partner om hen te helpen in het proces dat ze daar opzetten.

De (digitale) toekomst van gezondheidszorg

Personalized healthcare

Er zijn een aantal buzzwords die vandaag vaak bovenkomen. Zo heb je:

• personal health
• value-based health
• extramural health (waarbij je weggaat uit het ziekenhuis en mensen thuis en in hun echte omgeving opvolgen)

Die hangen grotendeels samen. Als je waarde wil creëren, moet je healthcare personaliseren en ook momenten buiten de consultaties vinden om mensen op te volgen. "De grootste uitdaging daarbij is data. Welke data is relevant om te capteren? Als je alles capteert, is dat niet schaalbaar." Ook de betrouwbaarheid van die data is een uitdaging. Stel dat je iemand opvolgt die cardiologische problemen heeft, dan moet je die data op een juiste manier capteren. De algoritmes moeten ook op de juiste manier draaien en gepast alarm slaan. "Er zijn veel uitdagingen verbonden aan dat domein."

Ook het samenbrengen van data is een probleem, aangezien die op dit moment in silo's zitten. "We moeten dit samenbrengen op een goede manier. Dat is zo'n onbegonnen werk. Maar ik merk wel dat als je vergelijkt met twee jaar geleden, dat mensen door Covid-19 zijn beginnen beseffen dat het nu het moment is. We moeten de barrières doorbreken."

FAIR & Solid

Alle gezondheidsdata moet fair zijn:

• Findability
• Accessibility
• Interoperability
• Reusability

"Het komt erop neer dat de data op een ethische manier uitgewisseld moet worden." Solid is daar een technologie die zeker een rol kan spelen in de toekomst. "Ik geloof dat burgers in staat moeten zijn om zelf een potje van data te hebben."

Lynn vertelt dat er momenteel veel initiatieven zijn. Of het morgen de oplossing zal zijn waar alle data te vinden is? Waarschijnlijk niet. "Dat gaat gaandeweg gebeuren. Grote technologiebedrijven gaan het moeilijk vinden om data los te laten." Het departement kijkt daarom ook naar die federated analytics, omdat dat een alternatief kan zijn voor zo'n Solid pod.

Tim Berners Lee, een van de personen die aan de grondwieg van het internet heeft gestaan, had het oorspronkelijke idee van Solid. In plaats van data bij bedrijven plaatsen zonder controle, moet het mogelijk zijn voor burgers om zelf een pod te hebben met data. De burger zelf heeft controle over hun data, en kan die delen met partijen die zij uitkiezen. Het voordeel daarvan is dat je later ook je toestemming kan intrekken. Bij Raccoons zijn we ook sterk bezig met Solid-technologie. Meer weten over Solid? Lees het hier, of bezoek de website van een van onze ventures, Konsolidate.

Digital healthcare

"Digital is een belangrijk deel van healthcare, zolang je het ziet als iets als ondersteuning om het menselijk aspect te optimaliseren. Als je kijkt naar het huidige gezondheidssysteem, dan zie je dat het een draaiende molen is, een soort stoomtrein, waar iedereen door raast." Volgens Lynn moet value-based healthcare dan ook naar boven geduwd worden.

"We moeten onszelf behoeden voor machines. We vertrouwen ze soms te snel. AI heeft nog altijd ergens een menselijke goedkeuring nodig om te zien of het wel een correcte interpretatie is of niet, om AI te kunnen optimaliseren. Je hebt altijd de mens nodig in dat verhaal. Stel dat een algoritme ontdekt dat iemand kanker heeft. Ga je de computer dat laten vertellen aan die persoon? Niet iedereen wil dat. Sommige mensen hebben psychologische begeleiding nodig om daarmee om te gaan."

Menselijk aspect

Deevid vraagt zich af hoe menselijk we alles willen houden, vooral in de context van persoonlijke gezondheidszorg. We gaan nooit voldoende dokters en verpleegsters hebben om iedereen op te volgen, dus volgens hem kan AI daar wel een cruciale rol in spelen. Wat Lynn denkt is dat dat afhankelijk is van je persoonlijke preferenties. "Je hebt levensdoelen die je wil bereiken. Als je met een chronische ziekte te maken krijgt, dan wil je nog altijd dingen kunnen doen, bijvoorbeeld 40 kilometer fietsen of op vakantie gaan. Al die zaken kunnen misschien een invloed hebben op het type van behandeling die ze kiezen voor u. We evolueren meer naar een toekomst waar je als patiënt meer zeggenschap gaat hebben in behandelingen."

Lynn merkt dat specialisten het belangrijk vinden dat een patiënt mee kan zeggen wat belangrijk is voor hen in het behandelingsproces. Natuurlijk kijkt een dokter wel naar wat de resultaten van klinische studies zijn, wat de overlevingskans is, maar minder naar of het leven kwalitatief blijft en wat de bijwerkingen zijn. "Soms is het beter om een kwalitatief kort leven te hebben, dan een lang leven waar je niks meer kan doen."

Volgens Lynn is multidisciplinair samenwerken ook op digitaal vlak heel belangrijk om ondersteuning te kunnen garanderen. Dat zie je ook in het beleid (vb. beleidsnota van Beke): 'samenwerking in de zorg versterken'. Dat gaat van samenwerking tussen thuisverpleegkundigen, artsen, specialisten, psychologen en kinesisten.

Mentaal welzijn

Gaan we naar een soort toekomst waar we naast een huisdokter ook een huispsycholoog hebben? Lynn weet het niet, maar ze kijkt wel naar de cijfers van mentaal welzijn. "De burnoutcijfers swingen de pan uit. Mentaal welzijn kreeg de afgelopen tijd een dipje. Mensen staan onder enorme druk, dus de kans is er dat we misschien allemaal wel eens een psycholoog nodig hebben. Daar is niets mis mee. Al is het voor jezelf om je balans terug in orde te krijgen."

"Alles moet perfect zijn, maar niets is perfect. Dat gaat niet."

Covid-19 en digitalisatie

Covid-19 heeft veel deuren geopend in het gezondheidsdomein. Bijvoorbeeld telehealth was niet mogelijk voordien, en nu worden online consultaties terugbetaald. "Ook de transparantie die momenteel heerst was er vroeger niet. We krijgen veel inzichten in statistieken van de Belgische populatie. We zijn echt in een versnelling gegaan in het population health-verhaal."

Toch zijn er nog bezorgdheden rond het delen van die informatie en terughoudendheid rond die privacy. "We moeten evolueren naar een systeem waarin we slimmere beslissingen kunnen nemen."

Ook op globaal vlak moeten we informatie kunnen delen, volgens Lynn. Als we kijken naar nicheaandoeningen, waar de aandoening eens op de zoveel mensen voorkomt, dan heb je bijvoorbeeld maar twee mensen in België, en in Europa is er een grotere pool. Dan moet je je grenzen verleggen en informatie binnen Europa uitwisselen. Lynn haalt ook Gaia X aan, een initiatief dat data fair wil maken.

Inclusiviteit en adoptie

Deevid vraagt zich af hoe we ervoor zorgen dat naarmate technologie steeds belangrijker wordt, dat we iedereen daarin meekrijgen. Lynn haalt de universal design principles. Daarbij start je bij de ontwikkeling voor de grootste leek. Als die ermee kan werken, dan krijg je de rest van de populatie ook wel mee. Daarna kan je er nog extra features aan toevoegen. "Start vanuit je minst ervaren gebruiker en bouw daarop voort."

Naast het design-element, is de adoptie van technologie ook een vraagstuk. "Je hebt altijd een groep van mensen die je niet meekrijgt in je verhaal. Ik geloof wel dat je een stuk mee kan krijgen als je de waarde voor hen duidelijk maakt. Als de waarde groot genoeg is, dan willen ze het misschien wel leren. Dat is bij alles van technologie zo."

Het probleem bij technologie is ook de acceleratie. Het gaat snel vooruit, maar het gaat ook steeds sneller sneller vooruit. "Op een bepaald moment laten sommige mensen het zich aan hen passeren. Daar is die dummy-proofness heel belangrijk."

Technologie als ondersteuning

Lynn doet momenteel onderzoek naar technologie die mantelzorgers voor mensen met dementie beter kunnen ondersteunen. "Dat is een complex iets omdat dementie een ziekte is die enorm varieert van persoon tot persoon, en ook evolueert over de tijd. Mensen gaan achteruit en dat is een enorme last voor mantelzorgers." Als inwonende mantelzorger moet je veel taken overnemen. Daarnaast kwijnt je partner ook een stukje weg, dus het is een uitdagend project. "Wij willen de veerkracht van mantelzorgers ondersteunen, bijvoorbeeld door feedback te geven op het moment dat de communicatie met de patiënt stopt."